Zo stemde Gelderland twee jaar geleden

In dit artikel:

Op 22 november 2023 bleek uit de exitpolls dat de PVV van Geert Wilders onverwacht veruit de grootste partij werd; landelijk leverde dat 37 Kamerzetels op. In Gelderland lag het PVV-resultaat iets onder het landelijke niveau, maar de partij scoorde bijzonder sterk in het rivierengebied: in Maasdriel haalde de PVV 36,6% van de stemmen, en ook in West Maas en Waal, Tiel en Buren kwam de partij boven de 30% uit.

Een opvallende verschuiving deed zich voor tussen de provinciale verkiezingen van maart en de landelijke stembusgang een halfjaar later. Bij de provinciale verkiezingen boekte BBB een monsterzege in Gelderland (bijna een kwart van de stemmen) en was in meerdere gemeenten de grootste. Bij de Tweede Kamerverkiezingen nam de PVV die posities echter over: in bijna alle gemeenten waar BBB eerst won, was de PVV later de grootste. De verklaring ligt in de verschilende thema’s: provinciale stemmen draaiden veel om landbouw en stikstof, landelijke verkiezingen waren vooral gericht op migratie. Het grootse voorbeeld van deze omslag is Montferland, waar BBB in maart 40% haalde en een halfjaar later terugviel tot circa 10%.

Pieter Omtzigts NSC behaalde landelijk twintig zetels en deed het vooral goed in Twente en de Achterhoek; NSC werd in Oost Gelre en Winterswijk de grootste partij. Winterswijkse politica Ilse Saris, lang wethouder in die gemeente, zat in 2023 net onder de kiesdrempel maar schoof later alsnog de Kamer in door verschuivingen; dit jaar staat ze hoger op de lijst (plek zes), maar peilingen geven NSC weinig kans op zetels.

In stedelijk Nijmegen bleef GroenLinks–PvdA dominant. Lokale lijsttrekker Lisa Westerveld kreeg in de stad veel voorkeursstemmen, maar de meest gestemde politicus in Nijmegen was Geert Wilders omdat PVV-kiezers massaal op de lijsttrekker stemden. De krant belooft bij de komende verkiezingsdag de uitslagen per Gelderse gemeente en welke Gelderlanders naar Den Haag gaan te publiceren.