Vogelgriep zorgt voor duizenden dode kraanvogels

In dit artikel:

In Duitsland en langs de hele West-Europese trekroute is dit najaar een uitbraak van vogelgriep (hoog-pathogene H5N1) vastgesteld, met massale sterfte onder kraanvogels. Onderzoekers, onder wie Koen de Koning van Wageningen University & Research, melden dat op vrijwel alle bekende rustplaatsen zieke, verzwakte en dode vogels worden aangetroffen; het werkelijke aantal slachtoffers kan volgens schattingen oplopen tot rond de 10.000.

De timing tijdens de najaarstrek vergroot het probleem: kraanvogels verzamelen zich in grote groepen en overnachten in ondiepe plasjes, omstandigheden waarin het virus zich gemakkelijk via uitwerpselen en besmet water verspreidt. Hun lange trekafstanden maken het bovendien mogelijk dat besmettingen ongezien naar andere regio’s en naar watervogels zoals eenden, zwanen en ganzen worden gebracht. Het onstuimige herfstweer reduceert nu deels de migratiebewegingen — wat zieke vogels mogelijk minder ver doet reizen — maar verhoogt tegelijkertijd de kans op aanhoudende verspreiding in rustgebieden.

De kraanvogelpopulatie is extra kwetsbaar omdat veel dieren nog geen eerdere blootstelling en dus geen immuniteit hebben opgebouwd; dat verschilt van eenden en ganzen die relatief vaker met het virus in aanraking zijn geweest. Eerdere grote uitbraken bij kraanvogels gebeurden onder meer in Israël (2021) en Hongarije (2023).

De belangrijkste adviezen: blijf weg uit kraanvogelrustgebieden, raak dode of zieke vogels niet aan en meld vondsten direct bij terreinbeheerders of de Dierenambulance zodat veilig opruimen mogelijk is. Het virus kan weken in water overleven en via aaseters verder worden verspreid, dus voorkomen van contact en verplaatsing is cruciaal. Voor mensen geldt dat direct contact met zieke of dode vogels vermeden moet worden; meldingen en professioneel handelen beperken verdere verspreiding.