Verkiezingen: 5 vragen over dorpsscholen aan politieke partijen

In dit artikel:

Vijftien Nederlandse partijen werden gevraagd naar hun oordeel over kabinetsplannen om regels voor kleine basisscholen aan te passen — met als kernidee: kleine stadsscholen sluiten zodat dorpsscholen in krimpgebieden openblijven. Zeven partijen reageerden niet (PVV, D66, CDA, PvdD, NSC, Denk, JA21). Hieronder de belangrijkste standpunten per onderwerp.

Moeten opheffingsnormen worden aangepast?
- Voorstanders: PvdA/GL, BBB, SP, FvD geven aan dat het versoepelen of anders toekennen van normen kan helpen dorpsscholen te behouden. PvdA/GL wijst op een bestaande “krimpcheck” voor wetgevingseffecten. BBB en SP benadrukken de sociale functie van dorpsscholen voor leefbaarheid en gezinsvestiging. FvD wil helemaal geen centrale opheffingsnormen; besturen moeten zelf beslissen.
- Tegen/voorwaardelijk: SGP vindt de huidige norm (in dunbevolkte gebieden 23 leerlingen) al ruim voldoende en pleit vooral voor betere bekostiging; ChristenUnie wil ruimte blijven houden voor kleine scholen ook in steden en verzet zich tegen de voorgestelde landelijke maatregel. Volt vindt de bestaande differentiatie naar bevolkingsdichtheid werkbaar.

Afstandsnormen voor toegang tot het basisonderwijs
- PvdA/GL zegt dat wettelijk 10 km nu mogelijk is maar streeft idealiter naar maximaal 5 km.
- BBB en FvD verwerpen vaste landelijke kilometernormen en willen lokaal maatwerk.
- SGP noemt 3 km als bruikbare richtlijn.
- Volt wil vergoeding voor leerlingenvervoer vanaf 6 km en dat keuzevrijheid van ouders meeweegt.

Kleine-scholen-toeslag omvormen naar dunbevolktheidstoeslag?
- Meerdere partijen steunen omvorming zodat steun vooral naar scholen in krimpgebieden gaat: PvdA/GL, VVD, BBB, SP en Volt (met voorwaarden). VVD benadrukt samenwerking tussen scholen; SP wil ook stadsbuurtjes niet vergeten.
- SGP steunt meer steun voor plattelandsscholen maar waarschuwt dat dit niet ten koste mag gaan van kleine scholen elders.
- ChristenUnie is fel tegen: zij vrezen dat confessionele of bijzondere kleine scholen in steden daardoor buitengesloten worden.

Andere voorstellen om dorpsscholen levensvatbaar te houden
- Ideeën variëren van krimpchecks, handreikingen voor gemeenschappen die een school willen redden, extra bekostiging direct naar de klas, het beperken van bestuurlijke schaalvergroting en vergemakkelijken van overname van scholen, tot betere OV-verbindingen en arbeidsmarktgerichte projecten.

Sluiten van kleine stadsscholen om lerarentekort op te lossen
- Verdeelde meningen: Volt is positief; PvdA/GL ziet enige effect maar wijst op bredere maatregelen tegen werkdruk; SP, FvD en SGP zijn kritisch of tegen — zij noemen gebrek aan bewijs, identiteitsverschillen tussen scholen en de noodzaak om het beroep aantrekkelijker te maken in plaats van schaarste simpelweg te herverdelen.

Kortom: er is brede consensus over het belang van dorpsscholen voor leefbaarheid, maar sterke verschillen over aanpak — van landelijke normen en herverdeling van toeslagen tot lokaal maatwerk, bestuurlijke hervorming en investeringen in lerarenbehoud.