Trumps vredesplan voor Gaza: 'Pistool tegen de slaap'

In dit artikel:

Hamas en Israël voeren gesprekken over een door de Verenigde Staten gepresenteerd 20-puntenplan, dat geleid heeft tot een voorlopig bestand en de hervatting van humanitaire hulp aan Gaza. Het akkoord lijkt vooralsnog beperkt tot een staakt-het-vuren en het mogelijk weer toestaan van hulpgoederen; cruciale punten zoals Israëlische terugtrekking en ontwapening van Hamas blijven onderwerp van verdere onderhandelingen.

In Nederland reageren groepen verdeeld. Christenen voor Israël, vertegenwoordigd door woordvoerder Sara van Oordt, is “hoopvol en blij” nadat ze twee jaar tot gebed voor vrede hebben opgeroepen. Tegenover hen staat Nijmegen for Palestine, dat donderdagavond opnieuw op Nijmegen Centraal demonstreert. Maarten D'Haese noemt het nieuws “geweldig, maar sceptisch” en waarschuwt dat de overeenkomst onder dwang tot stand is gekomen: er wordt volgens hem vooral wél over, maar niet mét Palestijnen gesproken. Hij spreekt van een “mes op de keel” van Hamas en omschrijft de dreigende situatie voor Gazanen als “een pistool tegen de slaap”.

Conflictonderzoeker Nora Stel (Radboud Universiteit) plaatst grote vraagtekens bij de duurzaamheid van het huidige akkoord. Volgens haar missen het plan en de totstandkoming ervan essentiële voorwaarden voor blijvende stabiliteit: gelijke inspraak van alle partijen en een neutrale bemiddelaar. Het plan is grotendeels opgezet en afgedwongen door Israël en diens geopolitieke steunpilaar, de Verenigde Staten, wat de geloofwaardigheid van toezeggingen ondermijnt. Er is bovendien geen duidelijk tijdspad, en er ontbreken concrete afspraken over beëindiging van de bezetting, Palestijnse zelfbeschikking of aansprakelijkheid voor oorlogsmisdaden — onderwerpen die volgens Stel de kernoorzaken van het conflict negeren.

Hoewel Arabische landen steun aan het plan hebben toegezegd, blijft onzeker of partijen zich aan afspraken zullen houden; eerdere tijdelijke bestanden bleken niet duurzaam. Mogelijke overdracht van bestuurstaken in Gaza aan bondgenoten van Israël (waaronder de VS en het VK via een bedoelde ‘board of peace’) zou Hamas economisch en politiek afhankelijk maken van westerse steun, een pijnpunt gezien de vrijwel onvoorwaardelijke Amerikaanse steun aan Israël tot nu toe.

Kortom: het bestand brengt op korte termijn verlichting door humanitaire hulp en tijdelijk minder geweld, maar deskundigen en activisten betwijfelen of het 20-puntenplan leidt tot een rechtvaardige, lange termijn oplossing of werkelijk vrede in de regio.