Klimaatverandering dwingt Nederland tot ander waterbeheer

In dit artikel:

Tim van Hattum, programmaleider Klimaat bij Wageningen University & Research, presenteert met zijn team een toekomstvisie voor Nederland in 2120 waarin water niet langer vooral wordt weggevoerd maar juist wordt vastgehouden en geïntegreerd in landschap, stad en economie. De aanleiding is duidelijk: klimaatverandering en bevolkingsgroei zetten de beperkte zoetwaterbronnen onder druk en veroorzaken extremes van langdurige droogte tot hevige overstromingen. Om daarop te anticiperen is volgens Van Hattum een fundamentele omslag nodig in het traditionele Nederlandse waterbeheer.

Het kernidee is het landschap als spons inrichten: regen en rivierwater zoveel mogelijk laten infiltreren en vasthouden, en alleen afvoeren wanneer het echt moet. Dat sluit aan bij nature based solutions die al in projecten als Ruimte voor de Rivier zichtbaar zijn—dijken verlegd, uiterwaarden vergroot—wat zowel veiligheid als biodiversiteit vergroot. De WUR-visie koppelt waterbeheer aan landbouw, energie, biodiversiteit en een circulaire economie en ziet Nederland als een groener, veerkrachtiger land.

Concreet bevat het plaatje voor 2120 onder meer: rivieren met meer ruimte en natuurlijke oevers; steden die regen opvangen via parken, waterpleinen en groene daken en zo hitte en overlast beperken; natuurlijke kustbescherming door duinen en kwelders; en een landbouwsysteem dat inzet op bodemgezondheid, minder veeteelt en meer plantaardige productie in balans met natuurherstel. In Gelderland lopen al voorbeelden die deze denkrichting uitwerken.

Van Hattum waarschuwt dat alleen technische pleisters geen oplossing bieden: natuurherstel moet het uitgangspunt worden en vraagt zowel een lange termijn visie als onmiddellijke acties. Milieufilosoof Martin Drenthen noemt de toekomstvisie inspirerend omdat ze positieve alternatieven laat zien in plaats van alleen beperkingen. De oproep is breder: als Europa en andere landen dit pad volgen, kan de water- en klimaatcrisis gezamenlijk worden aangepakt—iets waar het laaggelegen Nederland bijzonder bij gebaat is.