Betuwse burgerwacht jaagt - samen met politie - op criminelen
In dit artikel:
In Opheusden (gemeente Neder‑Betuwe) bewaakt een vrijwilligersgroep van circa vijftig inwoners al tien jaar permanent de veiligheid: Appgroep Neder‑Betuwe. Oorspronkelijk opgericht door gefrustreerde ondernemers die de lange aanrijtijden van de politie en veel woninginbraken zat waren, begon de groep als een losse Whatsapp‑keten en ontwikkelde zich tot een goed uitgeruste burgerwacht met professionele kogelwerende vesten, drones met infraroodcamera’s en een duur GPS‑communicatiesysteem.
In de beginjaren handelden sommige leden soms hardhandig en buiten de juridische kaders, wat de politie verraste en zorgde voor wrevel. Die rauwere aanpak leidde tot acties die sporen vernielden of tot achtervolgingen en aanhoudingen terwijl van een strafbaar feit juridisch nog geen sprake was. Sinds 2017 is er een omslag: politie, gemeente en het openbaar ministerie zijn de samenwerking aangegaan en hebben met de Appgroep strikte afspraken gemaakt. Meldingen die de groep ontvangt gaan voortaan direct naar de politie; er is periodiek overleg en gezamenlijke oefeningen. Politieteamchef Elise Meier spreekt nu van een constructieve relatie: de groep functioneert als extra ogen en oren op straat en levert bruikbare informatie aan.
Intern heeft de Appgroep zichzelf ook hervormd. Personen met een verleden van geweld zijn geweerd en alle leden moeten een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG overleggen). De groep houdt het bewust klein — ongeveer vijftig mensen — om de beheersbaarheid en het onderlinge vertrouwen te bewaren. Leden spreken elkaar aan op het naleven van regels, zodat acties niet voortkomen uit adrenaline maar uit afgewogen oordeel.
Juridisch bewegen de vrijwilligers op scherp: in Nederland ligt het geweldsmonopolie bij politie en leger. Burgers mogen alleen proportioneel geweld toepassen in nood of een burgerarrest plegen bij heterdaad, waarna een verdachte snel aan de politie overgedragen moet worden. Die grenzen zijn onderdeel van de afgesproken werkwijze tussen Appgroep en politie.
De jaarlijkse kosten bedragen ongeveer tienduizend euro (onderhoud GPS-systeem, drones, vervanging uitrusting). De financiering komt vooral van contributies (100–150 euro per lid), lokale donaties en acties zoals een statiegeldinzameling. De gemeente gaf een eenmalige waarderingssubsidie, maar burgemeester Jan Kottelenberg weigert vooralsnog structurele financiering: hij wil geen zeggenschap en vreest risico’s bij langdurige subsidie. De Appgroep hoopt op heroverweging, stellende dat de gemaakte afspraken en de toegevoegde waarde voor de gemeenschap dit rechtvaardigen.
Kortom: Appgroep Neder‑Betuwe is getransformeerd van een losse, soms eigenzinnige vigilante‑groep tot een gecoordineerde, door de gemeenschap gedragen vrijwilligersorganisatie die samenwerkt met officiële instanties en binnen juridische kaders opereert, terwijl de vraag naar structurele erkenning en financiering door de gemeente onbeslist blijft.